Nārāyaṇīyaṃ - Learn to Chant

स्तुतो भूम्या राज्यं सपदि भगदत्तेऽस्य तनये गजञ्चैकं दत्वा प्रजिघयिथ नागान्निजपुरीम् । खलेनाबद्धानां स्वगतमनसां षोडश पुन: सहस्राणि स्त्रीणामपि च धनराशिं च विपुलं ॥८॥

स्तुत: भूम्याhymns sung (to Thee) b…

मुरस्त्वां पञ्चास्यो जलधिवनमध्यादुदपतत् स चक्रे चक्रेण प्रदलितशिरा मङ्क्षु भवता । चतुर्दन्तैर्दन्तावलपतिभिरिन्धानसमरं रथाङ्गेन छित्वा नरकमकरोस्तीर्णनरकम् ॥७॥

मुर:-त्वां(the Asura) Mura (to) Theeपञ्च-आ…

स्मृतायातं पक्षिप्रवरमधिरूढस्त्वमगमो वहन्नङ्के भामामुपवनमिवारातिभवनम् । विभिन्दन् दुर्गाणि त्रुटितपृतनाशोणितरसै: पुरं तावत् प्राग्ज्योतिषमकुरुथा: शोणितपुरम् ॥६॥

स्मृत-आयातं(as and when) remembered, co…

पार्थाद्यैरप्यकृतलवनं तोयमात्राभिलक्ष्यं लक्षं छित्वा शफरमवृथा लक्ष्मणां मद्रकन्याम् । अष्टावेवं तव समभवन् वल्लभास्तत्र मध्ये शुश्रोथ त्वं सुरपतिगिरा भौमदुश्चेष्टितानि ॥५॥

पार्थ-आद्यै:-अपिby Arjuna an…

सत्यां गत्वा पुनरुदवहो नग्नजिन्नन्दनां तां बध्वा सप्तापि च वृषवरान् सप्तमूर्तिर्निमेषात् । भद्रां नाम प्रददुरथ ते देव सन्तर्दनाद्या- स्तत्सोदर्या वरद भवत: साऽपि पैतृष्वसेयी ॥४॥

सत्यां गत्वाSatya, goin…

तत्र क्रीडन्नपि च यमुनाकूलदृष्टां गृहीत्वा तां कालिन्दीं नगरमगम: खाण्डवप्रीणिताग्नि: । भ्रातृत्रस्तां प्रणयविवशां देव पैतृष्वसेयीं राज्ञां मध्ये सपदि जहृषे मित्रविन्दामवन्तीम् ॥३॥

तत्र क्रीडन्-अपि चth…

भद्रां भद्रां भवदवरजां कौरवेणार्थ्यमानां त्वद्वाचा तामहृत कुहनामस्करी शक्रसूनु: । तत्र क्रुद्धं बलमनुनयन् प्रत्यगास्तेन सार्धं शक्रप्रस्थं प्रियसखमुदे सत्यभामासहाय: ॥२॥

भद्रां भद्रांthe virtuous Subha…

स्निग्धां मुग्धां सततमपि तां लालयन् सत्यभामां यातो भूय: सह खलु तया याज्ञसेनीविवाहम् । पार्थप्रीत्यै पुनरपि मनागास्थितो हस्तिपुर्यां सशक्रप्रस्थं पुरमपि विभो संविधायागतोऽभू: ॥१॥

स्निग्धां मुग्धांloving…

यातं भयेन कृतवर्मयुतं पुनस्त- माहूय तद्विनिहितं च मणिं प्रकाश्य । तत्रैव सुव्रतधरे विनिधाय तुष्यन् भामाकुचान्तशयन: पवनेश पाया: ॥११॥

यातं भयेनhaving fled in fearकृतवर्मयुतंKritvarma along withपुन:-तम्-…

भक्तस्त्वयि स्थिरतर: स हि गान्दिनेय- स्तस्यैव कापथमति: कथमीश जाता । विज्ञानवान् प्रशमवानहमित्युदीर्णं गर्वं ध्रुवं शमयितुं भवता कृतैव ॥१०॥

भक्त:-त्वयिdevoted to Theeस्थिरतर:very firmlyस हि गान्दिनेय:t…

अक्रूर एष भगवन् भवदिच्छयैव सत्राजित: कुचरितस्य युयोज हिंसाम् । अक्रूरतो मणिमनाहृतवान् पुनस्त्वं तस्यैव भूतिमुपधातुमिति ब्रुवन्ति ॥९॥

अक्रूर एषAkrura, thisभगवन्O Lord!भवत्-इच्छया-एवby Thy will aloneसत्…

शोकात् कुरूनुपगतामवलोक्य कान्तां हत्वा द्रुतं शतधनुं समहर्षयस्ताम् । रत्ने सशङ्क इव मैथिलगेहमेत्य रामो गदां समशिशिक्षत धार्तराष्ट्रम् ॥८॥

शोकात्due to griefकुरून्-उपगताम्-to the country of Kuru's havi…

व्रीलाकुलां रमयति त्वयि सत्यभामां कौन्तेयदाहकथयाथ कुरून् प्रयाते । ही गान्दिनेयकृतवर्मगिरा निपात्य सत्राजितं शतधनुर्मणिमाजहार ॥७॥

व्रीला-आकुलांby shyness overcomeरमयति त्वयि(her) delighting (when) Tho…

तदनु स खलु ब्रीलालोलो विलोलविलोचनां दुहितरमहो धीमान् भामां गिरैव परार्पिताम् । अदित मणिना तुभ्यं लभ्यं समेत्य भवानपि प्रमुदितमनास्तस्यैवादान्मणिं गहनाशय: ॥६॥

तदनु स खलुthereafter he indeedब्रीला-लोल:s…

बुध्वाऽथ तेन दत्तां नवरमणीं वरमणिं च परिगृह्णन् । अनुगृह्णन्नमुमागा: सपदि च सत्राजिते मणिं प्रादा: ॥५॥

बुध्वा-अथrecognizing (Thee) thenतेन दत्तांby him was givenनव-रमणींto the young girl (his daughter…

भवन्तमवितर्कयन्नतिवया: स्वयं जाम्बवान् मुकुन्दशरणं हि मां क इह रोद्धुमित्यालपन् । विभो रघुपते हरे जय जयेत्यलं मुष्टिभि- श्चिरं तव समर्चनं व्यधित भक्तचूडामणि: ॥४॥

भवन्तम्-अवितर्कयन्-Thee not identifyin…

शशंसु: सत्राजिद्गिरमनु जनास्त्वां मणिहरं जनानां पीयूषं भवति गुणिनां दोषकणिका । तत: सर्वज्ञोऽपि स्वजनसहितो मार्गणपर: प्रसेनं तं दृष्ट्वा हरिमपि गतोऽभू: कपिगुहाम् ॥३॥

शशंसु:talked aboutसत्राजित्-गिरम्-अ…

अदत्तं तं तुभ्यं मणिवरमनेनाल्पमनसा प्रसेनस्तद्भ्राता गलभुवि वहन् प्राप मृगयाम् । अहन्नेनं सिंहो मणिमहसि मांसभ्रमवशात् कपीन्द्रस्तं हत्वा मणिमपि च बालाय ददिवान् ॥२॥

अदत्तं तंnot giving thatतुभ्यं मणिवर…

सत्राजितस्त्वमथ लुब्धवदर्कलब्धं दिव्यं स्यमन्तकमणिं भगवन्नयाची: । तत्कारणं बहुविधं मम भाति नूनं तस्यात्मजां त्वयि रतां छलतो विवोढुम् ॥१॥

सत्राजित:-from Satraajitत्वम्-अथThou thenलुब्ध-वत्-greedy man l…

तदधिकैरथ लालनकौशलै: प्रणयिनीमधिकं सुखयन्निमाम् । अयि मुकुन्द भवच्चरितानि न: प्रगदतां गदतान्तिमपाकुरु ॥१२॥

तत्-अधिकै:-अथthen more than beforeलालन-कौशलै:by affection expertisesप्रणयिनीम्-अधिकंthe belove…