Nārāyaṇīyaṃ - Learn to Chant

अभ्यापतत्यमितधाम्नि भवन्महास्त्रे हा हेति विद्रुतवती खलु घोरकृत्या। रोषात् सुदक्षिणमदक्षिणचेष्टितं तं पुप्लोष चक्रमपि काशिपुरीमधाक्षीत् ॥८॥

अभ्यापतति-dashingअमित-धाम्निthe ever brilliantभवत्-महा-अस्त्…

तालप्रमाणचरणामखिलं दहन्तीं कृत्यां विलोक्य चकितै: कथितोऽपि पौरै: । द्यूतोत्सवे किमपि नो चलितो विभो त्वं पार्श्वस्थमाशु विससर्जिथ कालचक्रम् ॥७॥

ताल-प्रमाण-चरणाम्-palm trees like long leggedअखिलं दहन्ती…

काशीश्वरस्य तनयोऽथ सुदक्षिणाख्य: शर्वं प्रपूज्य भवते विहिताभिचार: । कृत्यानलं कमपि बाण्ररणातिभीतै- र्भूतै: कथञ्चन वृतै: सममभ्यमुञ्चत् ॥६॥

काशी-ईश्वरस्यKaashi king'sतनय:-अथson thenसुदक्षिण-आख्य:Sudaksh…

जाल्येन बालकगिराऽपि किलाहमेव श्रीवासुदेव इति रूढमतिश्चिरं स: । सायुज्यमेव भवदैक्यधिया गतोऽभूत् को नाम कस्य सुकृतं कथमित्यवेयात् ॥५॥

जाल्येन्due to stupidityबालक-गिरा-अपिby immature words evenकिल-अहम्-…

कालायसं निजसुदर्शनमस्यतोऽस्य कालानलोत्करकिरेण सुदर्शनेन । शीर्षं चकर्तिथ ममर्दिथ चास्य सेनां तन्मित्रकाशिपशिरोऽपि चकर्थ काश्याम् ॥४॥

काल-आयासंof black ironनिज-सुदर्शनम्-his own Sudarshanaअस्यत:-अस्यth…

दूतेऽथ यातवति यादवसैनिकैस्त्वं यातो ददर्शिथ वपु: किल पौण्ड्रकीयम् । तापेन वक्षसि कृताङ्कमनल्पमूल्य- श्रीकौस्तुभं मकरकुण्डलपीतचेलम् ॥३॥

दूते-अथ यातवतिthe messenger, when had departedयावद-सैनिकै:-त्वंwi…

नारायणोऽहमवतीर्ण इहास्मि भूमौ धत्से किल त्वमपि मामकलक्षणानि । उत्सृज्य तानि शरणं व्रज मामिति त्वां दूतो जगाद सकलैर्हसित: सभायाम् ॥२॥

नारायण:-अहम्-Naaraayana am Iअवतीर्ण इह-अस्मि भूमौdescended here hav…

रामेऽथ गोकुलगते प्रमदाप्रसक्ते हूतानुपेतयमुनादमने मदान्धे । स्वैरं समारमति सेवकवादमूढो दूतं न्ययुङ्क्त तव पौण्ड्रकवासुदेव: ॥१॥

रामे-अथThou (when) Balaraamगोकुल-गतेhad gone to Gokulप्रमदा-प्रसक्तेwith …

द्विजरुषा कृकलासवपुर्धरं नृगनृपं त्रिदिवालयमापयन् । निजजने द्विजभक्तिमनुत्तमामुपदिशन् पवनेश्वर् पाहि माम् ॥१०॥

द्विज-रुषाby a holy Braahmin's angerकृकलास:-वपु:-धरंin a chameleon's body formनृग-नृपंNri…

मुहुस्तावच्छक्रं वरुणमजयो नन्दहरणे यमं बालानीतौ दवदहनपानेऽनिलसखम् । विधिं वत्सस्तेये गिरिशमिह बाणस्य समरे विभो विश्वोत्कर्षी तदयमवतारो जयति ते ॥९॥

मुहु:-तावत्-शक्रंagain and again then Indraवरुणम्-अजय…

बाणं नानायुधोग्रं पुनरभिपतितं दर्पदोषाद्वितन्वन् निर्लूनाशेषदोषं सपदि बुबुधुषा शङ्करेणोपगीत: । तद्वाचा शिष्टबाहुद्वितयमुभयतो निर्भयं तत्प्रियं तं मुक्त्वा तद्दत्तमानो निजपुरमगम: सानिरुद्ध: सहोष: ॥८॥

ब…

चापानां पञ्चशत्या प्रसभमुपगते छिन्नचापेऽथ बाणे व्यर्थे याते समेतो ज्वरपतिरशनैरज्वरि त्वज्ज्वरेण । ज्ञानी स्तुत्वाऽथ दत्वा तव चरितजुषां विज्वरं स ज्वरोऽगात् प्रायोऽन्तर्ज्ञानवन्तोऽपि च बहुतमसा रौद्रचे…

निरुद्धाशेषास्त्रे मुमुहुषि तवास्त्रेण गिरिशे द्रुता भूता भीता: प्रमथकुलवीरा: प्रमथिता: । परास्कन्द्त् स्कन्द: कुसुमशरबाणैश्च सचिव: स कुम्भाण्डो भाण्डं नवमिव बलेनाशु बिभिदे ॥६॥

निरुद्ध-अशेष-अस्त्रेres…

पुरीपालश्शैलप्रियदुहितृनाथोऽस्य भगवान् समं भूतव्रातैर्यदुबलमशङ्कं निरुरुधे । महाप्राणो बाणो झटिति युयुधानेनयुयुधे गुह: प्रद्युम्नेन त्वमपि पुरहन्त्रा जघटिषे ॥५॥

पुरीपाल:-the protector of the cityशैल-प…

कन्यापुरे दयितया सुखमारमन्तं चैनं कथञ्चन बबन्धुषि शर्वबन्धौ । श्रीनारदोक्ततदुदन्तदुरन्तरोषै- स्त्वं तस्य शोणितपुरं यदुभिर्न्यरुन्धा: ॥४॥

कन्या-पुरेin the virgin's chambersदयितयाwith his beloved (Ushaa…

योगिन्यतीव कुशला खलु चित्रलेखा तस्या: सखी विलिखती तरुणानशेषान् । तत्रानिरुद्धमुषया विदितं निशाया- मानेष्ट योगबलतो भवतो निकेतात् ॥३॥

योगिनी-a woman with yogic powersअतीव कुशलाand very skilledखलु चित्रल…

बाणस्य सा बलिसुतस्य सहस्रबाहो- र्माहेश्वरस्य महिता दुहिता किलोषा । त्वत्पौत्रमेनमनिरुद्धमदृष्टपूर्वं स्वप्नेऽनुभूय भगवन् विरहातुराऽभूत् ॥२॥

बाणस्य साof Baana, sheबलि-सुतस्यof Bali's son (Baan)सहस्र-बा…

प्रद्युम्नो रौक्मिणेय: स खलु तव कला शम्बरेणाहृतस्तं हत्वा रत्या सहाप्तो निजपुरमहरद्रुक्मिकन्यां च धन्याम् । तत्पुत्रोऽथानिरुद्धो गुणनिधिरवहद्रोचनां रुक्मिपौत्रीं तत्रोद्वाहे गतस्त्वं न्यवधि मुसलिना र…

कल्पद्रुं सत्यभामाभवनभुवि सृजन् द्व्यष्टसाहस्रयोषा: स्वीकृत्य प्रत्यगारं विहितबहुवपुर्लालयन् केलिभेदै: । आश्चर्यान्नारदालोकितविविधगतिस्तत्र तत्रापि गेहे भूय: सर्वासु कुर्वन् दश दश तनयान् पाहि वातालये…

भौमापाहृतकुण्डलं तददितेर्दातुं प्रयातो दिवं शक्राद्यैर्महित: समं दयितया द्युस्त्रीषु दत्तह्रिया । हृत्वा कल्पतरुं रुषाभिपतितं जित्वेन्द्रमभ्यागम- स्तत्तु श्रीमददोष ईदृश इति व्याख्यातुमेवाकृथा: ॥९॥

भौम…